Nanamafy ny tsy fankatoavany ny Amerikana

05/01/2013

Tamin’ny alalan’ny fanambarana izay navoakan’ny solontena maharitry ny fanjakana Amerikanina eto Madagasikara no nampahafantaran’ity firenena ity ny fanampahan-keviny tsy mbola hamela an’i Madagasikara ho isan’ireo firenena mandray anjara ao amin’ny AGOA amin’ity taona 2013 ity. Noho ny tsy fisian’ny fivoarana teo amin’ny sehatry ny demokrasia, ny zon’olombelona ary ny fanjakana tan-dalàna teto amintsika no anton’izany fanampahan-kevitra izany. Nasongadin’ny fanambarana fa ny Filoha Amerikanina Barack Obama mihitsy no nandray izany fanampahan-kevitra izany.Toy izao ny votoatin’ny fanambarana izay nataon’i Etazonia tamin’ny alalan’ny masoivohony eto Madagasikara.

« Noho ny tsy mbola nahavitan’i Madagasikara mamerina amin’ny laoniny ny demokrasia, manaja ireo fifanarahana momba ny zon’olombelona ekena eo amin’ny sehatra iraisam-pirenena, ary mamaly ireo endrika fandikana an-kitsirano ny fanjakana tan-dalàna, dia voatery ny Filoha Barack Obama hanapa-kevitra hanohy ny fampiatoana ny fahafahan’i Madagasikara mandray ireo tombontsoa voafaritry ny Africa Growth and Opportunity Act (AGOA) ho an’ny taona 2013. Mali sy Guinée Bissau—firenena roa hafa izay naato to amin’ny Firaisam-be Afrikana toa an’i
Madagasikara noho ny famindram-pahefana tsy araka ny lalàm-panorenana—dia samy tsy mbola tafaverina ao anatin’io fandaharana io ihany koa ho amin’ity taona ity. Ao amin’ny AGOA
mantsy no anolorana fanafoanana haba ho an’ny fidirana ao amin’ny tsena Amerikana ho an’ireo firenena ahitana fitondrana demokratika, miaro ny zon’ny olom-pirenena ao aminy ary manaja
ny fanjakana tan-dalàna.

“Mbola mampanahy anay hatrany ny tsy fanajan’ny mpitondra ankehitriny ny sasany amin’ireo foto-kevitra eken’ny firenena maro indrindra maneran-tany,” hoy Atoa Eric Wong, Mpiandraikidraharaha eo amin’ny Masoivoho Amerikana eto Madagasikara. “Hita tany amin’ireo tatitra navoakan’ny Firenena Mikambana sy ireo fikambanana iraisam-pirenena hafa hoe hatraiza ny fitohizan’ny
fitontongan’ny fanajana ny zon’olombelona teto Madagasikara. Vao tsy ela isika no nampahatsiahivina fa tsy heken’izao tontolo izao mihitsy ny mpitarika tsy nofidiam-bahoaka mitady hanamarina ny baranahiny fanaony amin’ny alàlan’ny fanaovana dika vilana ireo fotokevitra momba ny fiandrianam-pirenena, ny fitiavan-tanindrazana ary ny lalàna manan-kery. Izay voafidy tao anatin’ny fifidianana malalaka sady maneho fahaiza-mitantana ihany no mahazo manantena ho tafiditra ao amin’ny AGOA. Tsy maintsy manaja ireo lalàna iraisam-pirenena sy mitondra ny anjara birikiny ho an’ny fiarovana eo amin’ny faritra misy ny fireneny ihany koa izay maniry hahazo ny toerany eo anivon’ny mpitondra lanim-bahoaka maneran-tany. Tato ho ato anefa dia nisy ny faneriterena ny fahalalahan’ny asa fanaovan-gazety ho an’ny mpanao gazety Malagasy sasany, teo ihany koa ny fampidirana am-ponja hatramin’ny taona 2009 ho an’ireo mpifanandrina ara-politika nefa tsy nisy fitsarana na fanarahana ny lamina voafaritry ny lalàna, ary ny tatitra momba ny mponina sivily niharan’ny fanolanana na famonoana tsy nisy fanadihadiana na porofo mandritra ny fotoana nandoroana ny tanànany—izany rehetra izany dia santionany ihany amin’ireo ohatra maro maneho fa tsy nisy fihatsarany mihitsy ny momba ny zon’olombelona eto Madagasikara.”

Isan-taona dia misy ny fanombanana ataon’i Etazonia hamaritana raha toa ny firenena tsirairay efa voafidy hahazo ny tombontsoa avy amin’ny AGOA ka mahafeno, na nanao "ezaka mitohy" nandritra ny taona, hamenoana ireo mason-tsivana ho an’ny AGOA, toa ny fametrahana toekarena mitofotra amin’ny tsena, ny fanjakana tan-dalàna, ny politika ara-toe-karena mikendry ny fampihenana ny fahantrana, fiarovana ireo zon’olombelona sy zon’ny mpiasa ekena eo amin’ny sehatra iraisam-pirenena, ary ny ezaka hiadiana amin’ny kolikoly. Tombanana ao anatin’izany fanadihadiana iraisan’ny sampan-draharaha samihafa izany koa raha ampy ny fihatsarana teo amin’ny zava-misy any amin’ireo firenena tsy mbola mahazo mandray anjara, ka hahatonga azy ireo hanjary ho azo fidiana hahazo tombontsoa avy amin’ny AGOA. Hatramin’ny fanonganampanjakana tamin’ny volana Martsa 2009 anefa dia tsy mahafeno ny mason-tsivana ho amin’izany hatrany ny zava-bitan’i Madagasikara saika teo amin’ireo lafiny rehetra ireo.

Na dia naato tsy hahazo ny tombontsoa avy amin’ny AGOA intsony aza anefa i Madagasikara, dia mbola i Etazonia hatrany no manolotra fanampiana betsaka indrindra ho an’ny mponina Malagasy raha ampitahaina amin’ny firenena hafa rehetra. Ny Birao Amerikana ho an’ny Fampandrosoana Iraisam-pirenena (USAID) ohatra dia mandrotsaka vola maherin’ny 70 tapitrisa Dolara (Ariary 157,8 lavitrisa) isan-taona ho fanasoavana ireo taranaka manaraka eto amin’ny firenena, amin’ny alàlan’ireo fandaharana ho an’ny fahasalamana, ny sakafo ary ny tolotra ho an’ny vonjy taitra. Ny Corps de la Paix ihany koa dia manana Mpilatsaka an-tsitra-po miisa maherin’ny 130 miasa sy monina any amin’ny sasany amin’ireo faritra sahirana sy mitokamonina indrindra eto amin’ny firenena. Eo ihany koa ny fitondran’i Etazonia ireo tolotra maneho zava-baovao eto Madagasikara,amin’ny alàlan’ilay foibe ara-kolo-tsaina vaovao mitentina an-tapitrisany Dolara, izay kasaina hosokafana ato ho ato.

Tamin’ny volana May 2000 ny Filoha Clinton no nanao Sonia ny lalàna mametraka ny AGOA, mikendry ny hanitatra ny ambain-dain’ny varotra sy fampiasam-bola Amerikana aty Afrika atsimon’i Sahara, hampitombo ny fandrosoana ara-toe-karena, hampirisika ny fifanakalozana avo lenta momba ireo olana mahakasika ny varotra sy ny fampiasam-bola, hampirisika ny fifamenoana ara-toe-karena ary hanamorana ny fidiran’i Afrika atsimon’i Sahara eo amin’ny toekarena maneran-tany.